تشویق بچه ها به مرتب کردن اتاقشان

نکاتی برای واداشتن بچه ­ها به مرتب کردن اتاق­شان

هر صبح جمعه و روزهای تعطیل بر سر این موضوع جنگ به پا می­شود. چه­بسا مادر و پدر یا هردو برای اولین بار با ملایمت بگویند که: «خیلی خب بچه­ها وقتشه که اتاق­هاتون رو تمیز کنید». بچه­ها نق می­زنند، وقت تلف می­کنند، گیج می­شوند، یا یکباره دست از کار می­کشند. بچه­ها اول صبح باتذکر با صدای بلند و اصرار والدین­شان عصبانی می­شوند. «چند بار باید بهت بگم این آشغال­ها رو جمع و جور کنی؟ یا همین حالا انجامش می­دی یا هیچ­وقت!»

والدین احساس می­کنند برخی قانون­ها را باید تحمیل کرد. بچه­ها می­خواهند اتاق­شان قلمروی -بهم ­ریخته­ ی- خودشان باشد. این موضوع سرآغاز جنگ می­شود. تهدید­ها شروع می­شود. بچه­ ها تا حدی تسلیم می­شوند. والدین مدام اوقات­ تلخی می­کنند. مدام بدخُلقی پیش می­آید. والدین برخی اوقات منصرف می­شوند یا از فرط ناامیدی خودشان بیشتر کارها را انجام می­دهند. برخی اوقات هم بچه ­ها کارهایشان را تا جایی که لازم است انجام می­دهند، اگر فقط والدین بالای سرشان نایستند، یا از نتیجه­ گیری پرهیز کنند، یا بچه­ ها را به کارهایی مشغول کنند که برایشان بیشتر جالب است. تا یکشنبه­ ی بعد و راند بعدی.

چرا این همه دردسر؟ چون این کار ماست. آموزش کودکانمان برای اینکه برنامه­ هایشان ردیف باشد، چه آنها اتاق شخصی داشته باشند و چه کنج دنجی برای خودشان، اندوخته­ ی مهمی برای بلوغ در مهارت­هایشان محسوب می­شود.

عادت دادن به نظم، پیش­بینی ­پذیری و ثبات در زندگی را برایشان فراهم می­سازد. دانستن اینکه چطور نظم ببخشیم و این نظم را حفظ کنیم، آنها را در چالش­های بزرگ­سالی در حاشیه امن قرار می­دهد.مرتب کردن رخت­خواب در زمان­های دشوار، ممکن است چیزی جزئی به­ نظر بیاید؛اما دانستن اینکه چطور در میان جنب­ و جوش و بدو بدوها پیش برویم و مکان دنج خودمان را داشته باشیم، مهارت­هایی هستند که ما در زمان­های سختی به­دست می­آوریم.

اصرار به بچه­ ها برای مرتب چیدن وسایل،ایندرسرا به آنها می­دهد که نسبت به چیزها مسئولیت­پذیر باشند. وقتی به آنها نشان دهیم که چطور مراقب وسایل­شان باشند، وقتی به آنها یاد بدهیم که چطور وسایل معیوب رابازیابی یا تعمیر کنند، وقتی که تشویق­شان می­کنیم به چیزی که برایشان ارزشمند است سروسامان بدهند، خلاصه­ای از مفهوم «مسئولیت­ پذیری» نسبت به مجموعه­ ی مشخصی از کارها را برایشان می­ سازیم.

برای مطالعه بیشتر:

تعامل مدیران و والدین در انضباط مدرسه

ایجاد مسئولیت پذیری در کودکان

شروع آموزش به بچه­ ها برای عمل به وظایف و تکالیف­شان اصلا شرم­آور نیست، مراقبت از چیزها جای خوشحالی دارد. مراقبت عاشقانه از آنچه به ما داده شده است، راهی است که عشقی را کهآدم­ها به ما نثار کرده­اند، به خودشان بازگردانیم.

آن دسته افرادی که به­ صورت حرفه­ای موفق هستند، تمایل دارند کسانی باشند که بدانند چطور افراد، پول و امور را مدیریت کنند. آموزشبه کودکانمان که چطور قاعده ­مند، در آرامش، به­ صورت مدام ولی بی­ عجله منظم باشند، آنها را به تسلط بر یکی از این سه ساحت مهارتیِ بااهمیت مشارکت می­دهد. به کودکانتان آموزش دهید چطور امروز را سازمان­دهی کنند و می­توانید مطمئن باشید که در حرفه­ی فردایشان هم موفق می­شوند.

مثال­هایی برای بهبود وضعیت- حداقل یک­ کم

یک مثال خوب بزنید. (این کار اولین قدم است.) بچه­ ها به آنچه انجام می­دهیم، خیلی بیشتر از آنچه می­گوییم حساس­اند و عکس­العمل نشان می­دهند. آیا شما به خانه­­ی خود افتخار می­کنید؟ وسایل شخصیِ خود را منظم می­کنید؟ رفتارتان در قبال وظایف روزانه­ی خانه­داری، مثبت است؟ اگر پاسخ­تان آری­ست، پس پیروز میدان شده­اید. بچه­ها آنچه را که انجام می­دهید با پوست و گوشت­شان درمی­یابند. آنچه را به­طور معمول انجامش می­دهید، آنها هم به­عنوان چیزی معمول و مورد انتظار می­بینند.

به بچه ­ها حس غرور نسبت به مکان را بدهید. بچه­ هایی که احساس ­کنند فضایشان خاص خود آنهاست (چه کل اتاق، چه گوشه یا قفسه­ای از آن) با احتمال بیشتری آن را خوب نگه می­دارند. در پی راه­هایی باشید که خودشان بر فضای خودنظارت داشته باشند که وسایل را کجا بچینند و تصمیم بگیرند محیطشان چطور به­نظر برسد. هزینه­ا ی ندارد اگر که بگذارید مبلمان را از نو بچینند یا کمد را رنگ کنند، یا حتی بعضاً تخته­های جدید بخرند. آنها می­توانند جعبه­ ها را دکور بزنند تا قفسه­ های خودشان را داشته باشند و انتخاب کنند که چه عکس­هایی روی دیوار بزنند.

به­ طور شفاف توضیح بدهید که داشتن اتاق تمیز به چه معنی است. یک لیست کاری برای بچه­ها درست کنید که با تصاویر و کلمات ساده به کارها اشاره کند.

رخت­خواب­ات را جمع کن

لباس چرک­هایت را در سطل بینداز.

لباس­هایت را آویزان کن.

اسباب­بازی و وسایل را از زیر دست و پا جمع کن.

کف اطاق را جاروبرقی بکش.

همین الان انجامشان بده.

جایی برای همه ­چیز و همه ­چیز سر جای خودشان. اگر هر­چیز برای خودش جا داشته باشد، کار ما راحت­تر است. برای بچه­ ها جعبه و صندوقچه تهیه کنید. با هم­دیگر روی آنها برچسب بزنید و تصمیم بگیرید که چه­ چیز کجا قرار بگیرد.

شرایطش را فراهم کنید. ارتفاع قفسه ­ها باید پایین باشد. اگر بچه­هایتان به حد کافی وسایل مورد نیاز را دارند، چه­بسا برای مرتب کردن آنچه وارد اتاقش می­شود،لازم باشد چیزهایی را از اتاق خارج کند. اگر کودکی پیراهن نو می­گیرد، یک کهنه­اش به موسسه یا خیریه­ای اهدا بشود. وجود یک اسباب­بازیِ جدید به معنی این است که یک قدیمی­اش بایستی از رده خارج بشود. این کار نه­تنها بچه­ها را از غرق شدن در نخوت مالکیت حفظ می­کند، هم­چنین به آنها یاد می­دهد که از کنار گذاشتن چیزها احساس خوبی کنند.اگر قانونِ یکی-در برابر-یکی در خانواده­ی شما معنی ندارد، به­صورت دوره­ایروزی را به­شکل برنامه­ریزی­شده برای کنار گذاشتن یا دور انداختنِ چیزهای مستعمل و زهوار در رفته و بی­ارزش و شکسته اختصاص دهید. البته برای چیزهای خاص می­شود استثنا قائل شد. هرچیزی که البته چیزی که مطلقا «خاص» باشد.

وظایف خانه را در ابتدا باهم­دیگر انجام دهید. نظارت از روی صندلی، به اندازه­ی مشارکت فعال در کار تأثیر نمی­کند. انتظارات معقول داشته باشید و به آنها نشان دهید چطور می­شود انجامش داد. چنانچه در کارشان مهارت پیدا کردند و دیگر لازم نبود قدم به قدم تشویق­شان کنید، می­توانید موسیقی و ضرب­آهنگ را در لیست­تان وارد کنید. نیز از زمان تمیز کردن اتاق برای گفتگو هم می­توانید استفاده کنید.

برای سلامتی و امنیت، معیارهای معقول تهیه کنید. زدودن خطرهای سلامتی ناشی از زباله، ظرف­های کثیف، و رختشوی­خانه­چیزی نیتس که بر سر آن چانه­زنی کرد. لیوان­های شکسته و خروجی­های دربَسته هم می­تواند امنیت و سلامتی را به خطر اندازد.

 

قانون­های متفاوت برای بچه­ های بزرگ­تر

از جلوی بچه­ هایی که پیش از رسیدن به نوجوانی یاد گرفته باشند چطور اتاق را مرتب کنند، کنار بکشید.

برای کودکان و نوجوانان معمول است که والدین­شان را از خودشان دور کنند. آنها احتیاج به حریم خصوصی دارند. آنها گوشه­ای از دنیا را می­خواهند تا بتوانند بر آن ادعای مالکیت کنند. آنها خواهان کنترل بیشتری بر محیط­شان هستند. لباس­های پخش و پلا در کف اتاق، کُپه جوراب­های کثیف، انبوه سی­دی، و کاغذهای باطله علایم استقلال آنهاست. دراشتیاق شدیدشان به اثبات این استقلال می­توانند هر­ کاری که دلشان می­خواهد انجام دهند و این اتفاق بزرگ­ترهای پیرامون آنها را می­رنجاند.

معیارهای سلامتی و امنیت و قفل کردن درها را بارها به آنها تأکید کنید. وقتی نتوانند یک پیراهن تمیز پیدا کنند، چطور می­توانید مراقبشان باشید؟ شاید برای تهییج کودک به رفتن بهرخت­شوی­خانه، چیزی نداشته باشید.اسثنائاً اگر به دلایلیفکر می­کنید چیز خطرناک یا غیرقانونی ممکن است در آنجاوجود داشته باشد، برای کشف این موارد آنها را از آن مکان دور کنید. در این موارد تمام شرط­ و قول­ها منتفی است. زمان بررسیِ سرزده از اتاق است.

در غیر این­صورت به آنها اعتماد داشته باشید. اگر به آنها خوب آموزش داده باشید، درس­ها در اندک زمانی در وجودشان نهادینه می­شود. بسیاری والدین حیرت­زده شده­ اند از اینکه می­ بینند نوجوانان شلخته­ ی آنها به محض اینکه به سمت اتاق شخصیِ خودشان راه می­افتند، به خانه­ دارهایی دقیق و وسواسی بدل می­ شوند.

منبع: روانشناسی کودک و نوجوان - تشویق بچه ها به مرتب کردن اتاقشان