اختلال بی اعتنایی و نافرمانی در کودکان و نوجوانان (ODD) نوعی اختلال رفتاری است که در آن کودکان و نوجوانان الگوهای رفتاری مکرر و مداوم از نافرمانی، بی‌توجهی و خصومت را نسبت به مراجع قدرت نشان می‌دهند. این رفتارها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
بحث و گفتگو با بزرگسالان
امتناع از پیروی از دستورالعمل‌ها
عمداً انجام کارهایی که باعث آزار دیگران می‌شود
خشمگین یا کینه توز بودن
لجبازی
اختلال بی اعتنایی و نافرمانی
اختلال بی اعتنایی و نافرمانی[۱] (ODD) یک اختلالی می باشد که بیشتر در کودکان و نوجوانان مشاهده می شود.
ویژگی های این اختلال عبارت از رفتار منفی، نافرمانی یا بی اعتنایی می باشد که نسبت به رفتار آزمایشی نرمال مشاهده شده در اکثر کودکان و در زمان های مختلف، بدتر می باشد. اکثر کودکان در دوره های مختلفی با مشکلاتی مواجه می شوند، به خصوص در طول دوره ۱۸ ماه تا سه سال و بعدا در طول دوره نوجوانی.
این دوره های سخت بخشی از فرآیند رشد نرمال مربوط به بدست آوردن احساس قوی تری نسبت به فردیت و جدا شدن از والدین می باشد.
با این وجود، اختلال بی اعتنایی و نافرمانی یک نوع رفتار بی اعتنایی می باشد که نسبت به رفتارهای فردی نرمال طولانی تر و شدیدتر می باشد، ولی آنقدر افراطی نمی باشد که شامل تخلف از قواعد اجتماعی یا حقوق دیگران باشد. راهنمای متخصصان سلامت روانی، راهنمای آماری و تشخیص اختلالات آماری، چهارمین چاپ، تجدید چاپ متنی[۲] (DSM – IV – TR)، ODD را به عنوان یکی از اختلالات رفتار مختل کننده دسته بندی کرده است.
[۱] Oppositional defiant disorder
[۲] Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders , fourth edition, text revision
عوامل و علائم
علائم اختلال اختلال بی اعتنایی و نافرمانی معمولاً در سنین ۶ تا ۸ سالگی شروع می شوند و در سنین نوجوانی به اوج خود می رسند. این اختلال در پسران شایع تر از دختران است.
عوامل
اختلال بی اعتنایی و نافرمانی به عنوان یک مشکل برای خانواده ها و نه برای افراد، نامگذاری شده است. این مشکل در خانواده هایی صورت می گیرد که برخی از فاکتورهای زیر یا تمامی آنها در آن خانواده وجود داشته باشند:
محدودیت های اعمال شده از طریق والدین بیش از حد سخت گیرانه یا سهل انگار می باشند، یا با یک ترکیب ناسازگارانه از هر دو این موارد می باشند.
زندگی خانواده بدون ساختار مشخص می باشد؛ قواعد، محدودیت ها و نظم ها نامعین می باشند یا به صورت ناسازگارانه ای اعمال می شوند.
حداقل یکی از والدین، رفتار متضادی در تعاملات خودش با سایر افراد دارد.
برای مثال، ممکن است که پدر یا مادر در مقابل کودک خودشان، جر و بحث های زیادی با همسایه ها، کارمندان مغازه، سایر اعضای خانواده و غیره داشته باشد.
حداقل یکی از والدین به دلیل مشکلات عاطفی والدین (همانند افسردگی)، جدایی یا طلاق و یا ساعات کاری، به صورت فیزیکی یا عاطفی در دسترس کودک نمی باشند.
رفتار بی اعتنایی صورت گرفته از طرف کودک، می تواند یک رفتاری برای احساس ایمنی یا به دست آوردن کنترل باشد. همچنین این رفتار می تواند نشان دهنده تلاش برای جلب توجه یک سرپرست بی مسولیت و بی علاقه باشد.
همچنین ممکن است که فاکتورهای ژنتیکی در ODD وجود داشته باشند؛ به نظر می رسد که این اختلال در اغلب مواقع در خانواده ها صورت می گیرند. با این وجود، این الگو می تواند نشان دهنده رفتار انعکاسی باشد که از نسل های قبلی یاد گرفته شده است و منعکس کننده تاثیرات ژن یا ژن های اختلالی نباشد.
علائم
اختلال بی اعتنایی و نافرمانی (ODD) یک اختلال رفتاری است که در آن کودکان و نوجوانان به طور مداوم و مکرر رفتارهای مقابله جویانه، چالش برانگیز و نافرمانی از بزرگسالان، به ویژه والدین و معلمان خود، نشان می دهند. این رفتارها می تواند شامل موارد زیر باشد: این رفتارها در مقایسه با حالت معمولی این رفتارها در کودکان دارای سن و سطح رشد مناسب، به میزان بیشتری در افراد ODD مشاهده شود.
یک الگوی رفتار منفی، خسمانه و بی اعتنایی که حداقل به مدت شش ماه به طول می کشد، و شامل چهار (یا بیشتر از چهار) مورد از موارد پایینی در کودک وجود دارد. کودک:
کنترل وضعیت خودش را از دست می دهد
بیش از حد به افراد بزرگسال اصرار می کند
در اغلب مواقع نسبت به قواعد یا درخواست های افراد بزرگسال بی توجهی می کند
به صورت تعمدی تلاش می کند تا افراد را تحریک کند
به خاطر اشتباهات یا بدرفتاری های خودش، سایر افراد را سرزنش می کند
در اغلب مواقع، به صورت سریع از طریق سایر افراد تحریک می شود
در اغلب مواقع خشمگین و بی میل است
در اغلب مواقع کینه توز است
به منظور تشخیص دادن اختلال بی اعتنایی و نافرمانی در کودک، باید اختلالات رفتاری منجر ایجاد اختلال قابل توجهی در عملکرد اجتماعی، آکادمیکی یا شغلی شود و این رفتار نباید صرفا در طول دوره های روان پریشی یا اختلال روانی صورت بگیرد.
در صورتی که فرد جوان ۱۸ ساله یا بزرگتر باشد، نباید معیارهای اختلال شخصیتی ضداجتماعی را داشته باشد
جدیدترین روش های روانشناسی کودک
آمارها
فرض بر این است که اختلال بی اعتنایی و نافرمانی، تقریبا در ۶% از کودکان ایالات متحده صورت می گیرد. این اختلال در بین افراد دارای وضعیت اقتصادی – اجتماعی پایین تر، در سطح گسترده تری رواج دارد.
در یکی از مطالعات صورت گرفته، در ۸% از کودکان مربوط به خانواده های کم درآمد، ODD تشخیص داده شده بود. این اختلال معمولا در سن شش سالگی کودک مشخص می شود.
قبل از سن نوجوانی (در ۹ تا ۱۲ سالگی) میزان تشخیص این اختلال در پسران بیشتر از دختران می باشد، ولی میزان این تشخیص در دوره نوجوانی، ما بین دختران و پسران یکسان می باشد.
تخمین زده شده است که در حدود یک سوم از کودکانی که دارای اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) هستند، همچنین دارای ODD هم می باشند. کودکانی که ODD دارند، در اغلب موارد به عنوان افراد مضطرب یا افسرده هم شناخته می شوند.
منبع:کانون مشاوران ایران-اختلال بی اعتنایی و نافرمانی در کودکان و نوجوانان✔️ نافرمانی مقابله ای
