آمادگی کودک برای تولد خواهر یا برادر

در هنگام متولد شدن کودک دیگر در خانواده متداول ترین نگرانی‌های والدین سازگاری بچه‌ها با به دنیا آمدن یک خواهر یا برادر و انس گرفتن آنها با یکدیگر می‌‌باشد. تولد فرزندی جدید‌‌، استرس مهمی برای کودک است و بروز برخی واکنش‌ها در خواهر و برادر نشان می‌‌دهد که در حال کنارآمدن با این استرس هستند. رابطه کودک خردسال با فرزند تازه متولد شده خود رابطه ضد و نقیضی است چون اکثر کودکان با تولد خواهر یا برادر واکنش‌های مثبت و منفی نشان می‌‌دهند.

واکنش‌های کودک در این حالت عبارتند از‌: بیشترشدن دفعات ایستادن مقابل والدین، عصبانیت و پرخاشگری‌او افزایش می‌‌یابد، اضطراب جدائی و رفتارهای پر استرس از قبیل ناخن جویدن‌، شب ادراری، بهانه‌جویی و … پناه بردن به شیشه شیر، پستانک و سایر رفتارهای نشانگر «‌واپس‌روی». والدین معتقدند که فرزند بزرگتر نسبت به فرزند نورسیده پرخاشگری می‌‌کند‌، ولی عکس این اعتقاد صادق می‌‌باشد زیرا رفتار پنهان یا آشکارفرزند بزرگتر بیشتر به والدین معطوف است تا به فرزند نورسیده‌.

محققین بیان می‌‌دارند که پس از تولد فرزند دوم‌، تغییرات قابل توجهی در رابطه والدین با فرزند اول رخ می‌‌دهد. این امر که مادرها به دنبال تولد فرزند دوم طبیعی است ‌و وقت کمتری برای فرزند اول بگذارند و این پدرها هستند وقت بیشتری صرف فرزند اول کنند. بنابر این رابطه مادر- کودک در این زمان دچار تغییر می‌‌شود و تعجبی هم ندارد که تقریبا ً تمام کودکان خردسال به تولد فرزند جدید در خانواده واکنش منفی نشان بدهند و این واکنش‌های منفی اغلب بچه‌ها‌، ظرف 4 ماه کاهش می‌‌یابد و ظرف یک سال برطرف می‌‌شود. اما این سوال بالینی مهم پیش می‌‌آید که چرا بعضی کودکان به نحو مناسب و  کافی با تولد فرزند جدید در خانواده سازگار نمی‌شود.

شناختن متغیرهایی تاثیر ‌گذارد بر سازگاری کودک با تولد خواهر و برادر جدیدش سخت است و مهم‌ترین عوامل عبارتند از خلق و خوی کودک‌، سن کودک هنگام تولد خواهر یا برادر جدید، وضعیت روانی مادر، کیفیت رابطه پدر و مادر.

کودکان (به ویژه پسرها) بیشتر واکنش اضطرابی بروز می‌‌دهند، و در این هنگام مشکل خلق و خو دارند برای مثال عنق هستند یا واکنش هیجانی شدید نشان می‌‌دهند، گوشه‌گیر می‌‌شوند و واکنش آنها تداوم می‌‌یابد و سخت‌تر با شرایط سازگار می‌‌شوند. این وظیفه والدین است که نگاه پیشگیرانه داشته باشند، در مورد سازگار شدن کودک با تولد خواهر و برادر  چون کودکانی یاد می‌گیرند در همان ماه‌های اول با این اتفاق سازگار ‌شوند در روابط تنگاتنگ و صمیمی خود با خواهر و برادر مهارت اجتماعی و شناختی مهمی را می‌‌آموزند که بعدا با خواهر و برادر خود کمتر اختلاف خواهند داشت‌. والدین باید فرزند بزرگ خود را برای تولد فرزند جدید آماده کنند. البته اینکه آماده کردن کودک را از چه زمانی شروع کنند به کودک بستگی دارد.

منبع:  مرکز مشاوره ستاره ایرانیان-آمادگی کودک برای تولد خواهر یا برادر